Het verhaal van het stoomschip
”Schokland”
De Schokland, het schip waarop Timen Swiers (1868-1964) een
tijd gezagvoerder was.
De 'Schokland' was een Nederlands
(stoom)vrachtschip.
Het is gebouwd in 1915 door A. Vuijk & Zonen Capelle a/d IJssel.
Eigenaar: Scheepvaart en Steenkolen Mij NV Rotterdam.
Op 04-01-1943 op de rotsen gelopen bij Jersey en gezonken.
Het had een Gross Register Tonnage gewicht van 1113
Lengte 68,5 m; Breedte 10 m; hoogte (bodem/achterdek) 4,27 m.
Enige tijd geleden werd ik in Engeland geconfronteerd met een
afbeelding van het stoomschip
Schokland. Eén van de schepen waar
Timen Swiers als gezagvoerder op gevaren heeft.
De afbeelding die ik onder ogen kreeg kwam van het eiland Jersey.
Ik werd er zo door “gepakt” dat ik besloot mij in de
Schokland-historie te gaan verdiepen.
Want ik vroeg mij af: ,,Wat zou het eiland Jersey met de 'Schokland'
te maken hebben gehad?”
De periode dat Timen Swiers gezagvoerder was op de Schokland, moet
vóór mei 1942 zijn geweest.
Want op 2 mei 1942 werd het schip gevorderd door de Duitse bezetter.
En op 4 januari 1943
zijn de Duitsers met het schip op de rotsen
gelopen en is het schip gezonken.
Over de tijd vóór de invordering is niet veel méér bekend, dan dat
het schip probleemloos gevaren
heeft, vooral met steenkolen, gehaald uit Noord Engeland, als
lading. Jullie vader zal ongetwijfeld geweten hebben dat “zijn” schip is
geconfisqueerd door de Duitsers en
hoe rampzalig het met de Schokland afgelopen is.
Op de rotsen gelopen
De SS Schokland: werd door “Die Deutsche Kriegsmarine”
als bevoorradingsschip (van
bouwmaterialen) gebruikt. En later ook als veerboot om Duitse
troepen tussen Frankrijk en de
Kanaaleilanden over te varen.
Er zijn meerdere verhalen over het hoe en wat, betreffende het
vergaan van de Schokland,
getuigende de stukken die ik onder ogen kreeg. Maar ik volsta eerst
met het verhaal wat door
historici het meest plausibel geacht wordt.
Op 4 januari 1943 zouden Duitse troepen met de 'Schokland' van het
Engelse kanaal-eiland Jersey
gehaald worden om (voor een paar dagen verlof) naar Frankrijk (St.
Malo) gevaren te worden.
Maar al binnen een half uur varen, liep het schip door een
navigatie-fout of onoplettendheid op de
rotsen, aan de zuidkant van Jersey. (het was donker) 284 militairen
overleefden de ramp en 136
militairen kwamen om. (Er zijn ook bronnen die vermelden dat er 106
militairen zijn omgekomen)In meerdere bronnen staat te lezen dat er geruchten waren dat er ook
vrouwen aan
boord waren.
In 1960 is het Schokland-wrak pas vonden door
sportduikers
In 1960 werd het ss Schokland-wrak voor het eerst door sportduikers
ontdekt aan de zuidkant van
Jersey. En het ligt daar nog steeds, ongeveer een mijl uit de kust
bij Portelet Bay.
Het wrak ligt op een diepte, variëren van 20 tot 30 meter,
afhankelijk van de stand van het getij.
Bij die eerste duik naar de Schokland vond men onder andere
parfumflesjes, damesschoenen met
naaldhakken (“stiletto heels” zoals het in
de stukken staat) en
andere damesartikelen.
De locale inwoners van Jersey geloofden dat die vrouwen
waarschijnlijk Franse prostituees waren.
Op het kaartje hier boven, de locatie van het Schokland-wrak.
Jersey
is één van de kanaal-eilanden.
Hoewel de eilanden nabij de Franse kust liggen, zijn de eilanden
autonoom, hebben een eigen munt
en eigen postzegels. Maar de eilanden zijn Brits kroonbezit. Jersey
is 116 km2 en heeft
tegenwoordig 91500 inwoners.
De ”Schokland” postzegel
In Engeland werd ik onverwachts geconfronteerd met de
“Schokland.” Ik ontving een brief uit Jersey, waar een opmerkelijke postzegel op zat. Het was een zegel met
de beeltenis van de
Schokland er op. Ik herinnerde mij de naam Schokland van deze
familie-site.
Heb onmiddellijk even de site opgezocht. Zo waar, het was de
Schokland waar Timen Swiers
op gevaren heeft. Ik bleef die postzegel
maar bestuderen. Want ik kon het haast niet geloven
dat ik aan
de Engelse zuidkust op deze manier weer herinnerd werd aan mijn
vroegere buurman, jullie
vader. Het bleef me intrigeren. Daarom besloot ik om uit te zoeken
waarom de beeltenis van de
Schokland op een postzegel in Engeland stond. Want ik kende de
geschiedenis van het schip niet.
Bij navraag bleek mij dat “Jersey Post” in 2011 een zestal
postzegels uitgegeven heeft van
historische schepen die ooit bij Jersey zijn vergaan. Zo ook van het
stoomschip Schokland.
Op de vóór- en achtersteven van de Schokland zijn duidelijk de
mitrailleurs te zien
die de Duitsers geplaatst hebben. De
Schokland geverfd in de kleur van
“Die
Deutsche Kriegsmarine.”
Aan het achterschip, hangt een rode vlag met het hakenkruis in het
midden.
Op
5 januari 1943, 's nachts om 01.30 uur vaart de Schokland op de
klippen aan de zuidkust van Jersey
en vergaat. Met veel doden ten gevolg. Er doen een paar verhalen de
ronde over de oorzaak van de
ramp. Eén er van heb ik beschreven. Een ander verhaal in het kort,
maar minder waarschijnlijk:
Het schip zou gesaboteerd zijn door bewoners van Jersey.
Portelet Bay, Jersey. Menig schip is bij Jersey vergaan op de
verraderlijke rotsen (nét onder het
wateroppervlak). Veel scheepswrakken liggen hier heden ten dage nog,
als stille getuigen op de
zeebodem. Ieder met zijn eigen verhaal. Zo ook de “Schokland”.
Zou het Timen Swiers geweest zijn, die hier in
Harlingen afmeerde ? Zou best kunnen.
Mijn Schokland-verhaal is ontleend aan de onderstaande bronnen:
www.wrecksite.eu
www.divemagazine.co.uk
www.maritiemdigitaal.nl
Scheepvaartmuseum Rotterdam
BBC NEWS july-11th-2011
terug naar boven
|